بسیاری از مردم بر این تصورند که زبان عربی و فارسی خیلی شبیه به هم هستند. علیرغم اینکه هر دو با خط عربی نوشته می شوند، در خاورمیانه با آن ها صحبت می‌شود و مسلمانان بیشتر از آن ها استفاده می کنند. زبان عربی و فارسی به دو خانواده زبانی متفاوت تعلق دارند. در عین این که فارسی دارای وام‌ واژه‌های عربی زیادی است، تلفظ و دستور زبان در آن ها کاملاً متفاوت است. زبان عربی از خانواده زبان های آفریقایی-آسیایی است و شاخه ای از زبان عبری است. اما زبان فارسی به انگلیسی بیشتر شبیه بوده چراکه به زبان های هندی و اروپایی تعلق دارد.

فارسی یا همان پارسی یک زبان هندی-ایرانی است که علاوه بر ایران، در افغانستان و تاجیکستان حدود 70 میلیون گویشوَر( به افرادی که به زبان یا گویشی تکلم می‌کنند گویـِشوَران آن زبان می گویند) دارد. زبان فارسی در افغانستان به دری و در تاجیکستان به تاجیکی معروف است. این در حالی است که زبان عربی توسط 310 میلیون بومی‌زبان در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا صحبت می شود.

نکته دیگر اینکه گویش‌های مختلف فارسی تقریباً به هم نزدیک هستند، اما گویش‌های عربی در برخی موارد به عنوان زبان‌های متمایز در نظر گرفته می‌شوند و همه آن ها قابل فهم نیستند.

الفبای مشترک در عربی و فارسی

زبان عربی و فارسی هر دو از یک الفبا استفاده می کنند. اما فارسی تمام حروف موجود در عربی را دارد. با این تفاوت که تلفظ بسیاری از آن ها در عربی فرق دارد. زیرا صداهایی که دارند به سادگی در زبان فارسی وجود ندارد. زبان عربی دارای آواهای کمتری نسبت به زبان فارسی است که همین باعث شده چند حرف اضافی برای زبان فارسی اضافه ایجاد شود. مثل تلفظ حرف ث، ح و یا نبود حروف گچ پژ در عربی.

از نظر مصوت، فارسی و عربی به هم نزدیک هستند. هر دو آن ها دارای سه مصوت کوتاه و سه مصوت بلند هستند. هنگام استفاده از مصوت‌های کوتاه معمولاً آن ها را نمی نویسیم. اما در مصوت‌های بلند آن ها را با حروف «ا»، «و» و «ی» در انواع مختلف نشان می دهیم.

مقایسه دستور زبان عربی و فارسی

دستور زبان عربی و فارسی بسیار متفاوت است و می توان گفت تقریباً هیچ وجه اشتراکی ندارند. در بحث صرف افعال، زبان عربی از سیستم «ریشه‌ای سه‌ لفظی» پیروی می کند. هر کلمه در کل زبان عربی از کلمات «ریشه» ساخته می شود. رایج ترین مثال ریشه «ک_ت_ب» است که به همه موضوعات پیرامون نوشتن و کتاب مربوط می شود. «کاتب» نویسنده ، «کتاب» کتاب ، «کتب» نوشت، «مکتب» کتابخانه، «مکتبون» به معنای دیکته و کلمات این چنینی. در عربی صرف افعال، از قوانین سختگیرانه پیروی می کند و در عین پیچیدگی بسیار منطقی است.

دستور زبان فارسی

زبان عربی و فارسی در دستور زبان، دارای تفاوت های بسیاری هستند. اما در فارسی هر کلمه فقط یک واژه است. مثلا “کتاب” همان “کتاب” است، زیرا یک کلمه قرضی از عربی است، همچنین جمع واژه ها از الگوی عربی پیروی نمی کند و کلماتی که به هم مرتبط هستند از یک ریشه نمی آیند.

ما در فارسی از پیشوندها و پسوندها برای تشکیل کلمات جدید استفاده می کنیم و بر این اساس می توان کلمات متنوعی ایجاد کرد. در مقایسه با سیستم ریشه های سه لفظی عربی، فارسی عناصر را از کلمه کم می کند و این عناصر به تنهایی معنی جداگانه دارند. اما در زبان عربی، فقط ریشه باید یک کلمه مناسب باشد و عناصر به طور جداگانه معنی نمی دهند. ضمن اینکه در عربی کلمات طبق الگوهای تکراری تغییر می کنند، مانند جمع مکسر که کلمه کتاب به کتب تبدیل می شود.

اما در زبان فارسی چون بخش های مختلف کلمه به راحتی بعد یکدیگر اضافه می شوند، اینگونه نیست. ترتیب کلمات بین این دو زبان متفاوت است. زبان عربی از ترتیب (فاعل_فعل_مفعول) استفاده می کند. اما فارسی جملات را به ترتیب فاعل_مفعول_فعل می چیند.

در خصوص جنسیت، زبان عربی دو جنس دستوری دارد که این کمی شبیه به فرانسوی است. کاربرد حرف تعریف “الـ” برای اسامی مذکر و مؤنث یکسان است. همچنین اسم ها می توانند مونث یا مذکر باشند و هر صفتی بسته به اسم جنسیتی که به آن متصل می شود، شکل مذکر یا مؤنث به خود می گیرد. اما در فارسی جنسیت مطرح نیست که این بسیار شبیه به انگلیسی است.

کاربرد حرف تعریف نیز در این دو زبان متفاوت است. همه اسم ها معین هستند. مگر اینکه از حرف مجهول استفاده شود. مثلاً اسمی مانند «بادبادک» مشخص و واضح است. برای نامعین کردن آن از «ی» یا «یک» استفاده می کنیم مثل بادبادکی یا یک بادبادک.

سبک رسمی و غیر رسمی زبان ها

ما در هر زبانی سبک رسمی و غیر رسمی داریم. که زبان فارسی دارای ضمیر «مودب» و «آشنا» است. در فارسی «شما» شکل مودبانه «تو» است و شما برای جمع هم به کار می رود. از طرف دیگر عربی ضمیر مؤدبانه و آشنا ندارد. حداقل تا به حال استفاده نشده است. برخی منابع احتمال استفاده از «أنتم» را به عنوان روشی بسیار رسمی برای مخاطب قرار دادن یک فرد ذکر می کنند. اما این بسیار نادر است.

دو زبان‌گونگی (Diglossia)

زبان عربی و فارسی مطمئنا تفاوت دارند اما عربی، به دلیل دوزبان‌گونگی معروف است که به دو شکل از زبان در یک جامعه گفته می شود. در زبان عربی یک نسخه رسمی و جهانی از این زبان به نام عربی استاندارد مدرن (MSA) وجود دارد که برای نوشتن، اخبار، سیاست، اطلاعیه های عمومی و هر چیزی “رسمی” استفاده می شود. با این حال، در زندگی روزمره، اعراب و عربی زبانان در سراسر جهان از تعداد زیادی از لهجه های مختلف برای برقراری ارتباط استفاده می کنند.

این گویش ها در برخی موارد آنقدر با MSA متفاوت هستند که برخی آن ها را زبان های جداگانه ای می دانند. این امر به ویژه در مورد لهجه های رایج در شمال آفریقا یا غرب صدق می کند. جایی که زبان های گفتاری به شدت تحت تأثیر زبان های محلی بِربِر و همچنین فرانسوی، اسپانیایی و زبان های دیگر هستند. به علاوه، گویش‌ها متحمل تغییرات تدریجی در طول زمان شده اند.

دوزبان‌گونگی زبان(های) عربی مانعی جدی برای یادگیری زبان عربی است. زیرا اگر می‌خواهید هم در مکالمه و هم در کلمات نوشتاری تسلط داشته باشید، باید به طور مؤثر دو شکل از زبان را یاد بگیرید. و سپس این سوال مطرح می‌شود که کدام گویش را باید یاد گرفت. زیرا، تک تک گویش‌های عربی همیشه قابل فهم نیستند.

از طرفی زبان فارسی این مشکل را ندارد. در حالی که لهجه‌های مختلف زبان وجود دارد. نه تنها بین کشورهای مختلف که به گونه‌های مختلف فارسی صحبت می‌کنند. بلکه در سطح منطقه‌ای نیز تفاوت‌ها به اندازه عربی نیست.

واژگان عربی و فارسی

چگونه زبان عربی و فارسی از نظر واژگان مقایسه می شوند؟ این دو زبان واژه های مشترک زیادی دارند، اما وام واژه های عربی در فارسی بسیار رایج تر از وام واژه های فارسی در عربی است.

در حالی که به دست آوردن اعداد دقیق دشوار است، اما فارسی گفتاری روزمره احتمالاً حدود 10٪ از کلمات با منشاء عربی استفاده می کند اما در نوشتار، احتمالاً نزدیک به 20٪ است و هر چه نگارش رسمی و آکادمیک تر باشد، این عدد بیشتر می شود. در متون مذهبی، دیدن تقریباً نیمی از کلمات استفاده شده از ریشه عربی غیر معمول نیست.

لغات عربی مستقیماً “آنطور که هستند” به فارسی وارد نمی شوند. اکثر کلمات عربی با منشاء عربی اصلاح شده و برای کار با دستور زبان فارسی تطبیق داده می شوند. علیرغم اینکه کلمات عربی مبتنی بر سیستم ریشه سه لفظی هستند که در آن صرف و ایجاد کلمه جدید از اصول بسیار خاصی پیروی می کند. در زبان فارسی آن ها کلمات منفرد در نظر گرفته می شوند که فقط می توانند از طریق سیستم فارسی پیشوندها و پسوندها اصلاح شود. اما به جز واژه های قرضی، فارسی و عربی از نظر واژگان مشترکی ندارند. واژگان اصلی در دو زبان نامرتبط هستند و اجداد مشترکی ندارند، که باعث ایجاد دو زبان کاملاً متفاوت از نظر واژگانی می شود.

این دو زبان چقدر شبیه هم هستند؟

خیلی نه! به نظر می رسد تنها شباهت در خط و وام‌ واژه‌های عربی است که ممکن است در فارسی پیدا کنید. دستور کاملاً متفاوت است، هیچ رابطه ای بین واژگان (به غیر از واژه های قرضی) وجود ندارد و تلفظ آن چیزی بیشتر از آنچه بین هر دو زبان است، مشترک نیست.

به عبارت دیگر، در وهله اول واقعاً دلیل خوبی برای مقایسه عربی و فارسی وجود ندارد. این مانند مقایسه سیب و پرتقال است، و جدا از تاریخچه مشترک که در آن دو زبان به طور سطحی بر یکدیگر تأثیر گذاشته اند، آن ها خیلی شبیه هم نیستند. در پایان نتیجه می گیریم که زبان عربی و فارسی بسیار متفاوت هستند و قطعاً یک زبان نیستند!

دوره مکالمه عربی پلاس

با سلام خدمت همراهان عزیز سایت. زبان عربی یکی از شیرین ترین زبان های زنده دنیاست. کشور های بسیاری هستند که در جهان به عربی سخن می گویند. زبان قرآن، عربی فصیح یا عربی کلاسیک است. بسیاری از افراد در ایران قصد دارند که مکالمه به زبان عربی را یاد بگیرند تا بتوانند با کشور های حوزه خلیج فارس در مشاغل مختلف ارتباط بگیرند و در آمدزایی کنند. من، محمد کارمی با سابقه 7 سال ترجمه و تدریس در حوزه های توریسم درمانی، لیدری، مترجمی و تدریس خصوصی، دوره ای رو برای شما تدارک دیدم به نام عربی پلاس. با خرید این دوره می تونید در کمترین زمان ممکن، مکالمه به زبان عربی را یاد بگیرید و درآمد زایی کنید. برای خرید این دوره، روی لینک زیر کلیک کنید و به راحتی بسته مورد نظر خودتون رو خریداری کنید.