در این مقاله قصد داریم شبکه های خبری عرب زبان پر مخاطب دنیا را معرفی کنیم. شبکه های خبری العربیه، الجزیره، روسیه الیوم، المیادین، بی بی سی نیوز عربی، الحره، المنار و العالم که در این مقاله به طیف پوشش خبری، تاریخچه پیدایش، بنیانگذاران، آمار و ارقام مخاطبین آنها و … اشاره شده است.

کانال تلگرام، جهت آموزش نکات کاربردی زبان عربی برای شما شکل گرفته است.

شبکه خبری العربیه

العربیه به عنوان شبکه خبری عربی شناخته شده در دنیای اخبار و رسانه می باشد که با سرمایه‌گذاران عربستان سعودی، کویت و کشورهای حوزه خلیج فارس در سال 2003 راه اندازی شد و در حال حاضر در دبی امارات مستقر است. این شبکه خبری عرب زبان توسط گروه رسانه ای MBC اداره می شود. ممدوح المحینی از اکتبر 2019 مدیر کل شبکه العربیه است. این شبکه با کیفیت تصویری 1080 روی آنتن می آید و وب سایتی که اخبار و تولیدات این شبکه را پوشش و نشر می دهد، www.alarabiya.net می باشد که به زبان های انگلیسی، فارسی و اردو نیز در دسترس است. از مارس 2018 مردم عربستان در صدر جدول بازدیدکنندگان این وب سایت قرار گرفته اند. گفتنی است در 9 اکتبر 2008، وب سایت العربیه هک شد.

شایان ذکر است در 26 ژانویه 2009، باراک اوباما، رئیس جمهور وقت ایالات متحده، اولین مصاحبه رسمی خود را به عنوان رئیس جمهور با العربیه انجام داد و این پیام را به جهان اسلام رساند که «آمریکایی‌ها دشمن شما نیستند» و همچنین اشاره کرد که «اسرائیل متحد قوی ایالات متحده است و هیچگاه این اتحاد متوقف نخواهد شد».

مسئولین این شبکه قصد دارند تا سال 2024 حدود 12 ساعت از برنامه های خبری خود را از مبدا عربستان پخش کنند و استودیو های خود را به این کشور منتقل کنند که هم اکنون این عملیات در بحبوحه تصمیم گیری های دولت سعودی است. در 24 آوریل 2020، العربیه استودیو و لوگوی اصلاح شده جدیدش را برای اولین بار پس از افتتاح این شبکه، معرفی کرد.

العربیه به عنوان بازوی سیاست خارجی عربستان سعودی بارها مورد انتقاد قرار گرفته است. زیرا همواره سعی کرده نسبت به رسانه های تلویزیونی کابلی و ماهواره ای در جهان عرب برتری خویش را حفظ کند. به طور مثال العربیه اولین شبکه خبری عربی بود که اخبار ترور رفیق حریری یکی از سرمایه گذاران اولیه خود را پخش کرد و در سال 2016، تعداد 50 کارمند از جمله روزنامه نگاران خود را اخراج کرد.

شبکه خبری الجزیره

شبکه خبری عربی الجزیره که اکنون با نام AJA شناخته می‌شود، در  نوامبر 1996 به دنبال تعطیلی ایستگاه تلویزیونی عربی زبان بی‌بی‌سی، در قطر راه‌اندازی شد. محتویات این شبکه به طور آنلاین در وب سایت www.aljazeera.net منتشر می شود.

امیر قطر، شیخ حمد بن خلیفه، وامی به مبلغ 137 میلیون دلار آمریکا برای حفظ الجزیره در پنج سال اول آن ارائه کرد. سهام این شبکه در اختیار سرمایه گذاران خصوصی و همچنین دولت قطر است. در 1 ژانویه 1999، الجزیره شروع به پخش 24 ساعته کرد. اشتغال در یک سال بیش از سه برابر شد و به 500 کارمند رسید و بودجه سالانه آن در آن زمان 25 میلیون دلار آمریکا برآورد شده بود. در سال 2000 تعداد بینندگان شبانه روزی این شبکه خبری عربی به 35 میلیون نفر رسید و به سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از تاثیرگذارترین خبرگزاری ها در کل منطقه بود. الجزیره در سال 2014 یک وب سایت خبری به زبان ترکی راه اندازی کرد که در 3 مه 2017 تعطیل شد.

الجزیره تنها شبکه خبری عربی و بین المللی بود که در عملیات بمباران «روباه صحرا» در سال 1998 خبرنگارانی را در عراق داشت که کلیپ های ویدئویی اختصاصی آن توسط رسانه های غربی بسیار مورد توجه قرار گرفت.

در مارس 2003، الجزیره به دلیل شجاعت در پخش بدون سانسور و کمک به تبادل آزاد اطلاعات در جهان عرب، جایزه گرفت و در سال 2004، الجزیره توسط خوانندگان brandchannel.com به عنوان پنجمین برند جهانی تأثیرگذار پس از Apple Computer، Google، IKEA و Starbucks انتخاب شد. در ژانویه 2013، الجزیره نامزد دریافت جایزه «رسانه مسئول سال»  شد و در سال 2021، جایزه «روزنامه نگاری» را بخاطر پوشش آخرین درگیری های غزه، از «حماس» دریافت کرد.

شبکه خبری روسیه الیوم

شبکه خبری عربی RT Arabic، که قبلا با نام روسیه الیوم (به معنی روسیه امروز) شناخته می‌شد، شبکه خبری تلویزیونی دولتی روسیه است که به زبان عربی پخش می‌شود و دفتر مرکزی آن در مسکو قرار دارد. روسیه الیوم پخش خود را در 4 مه 2007 آغاز کرد. این شبکه خبری عرب زبان طیف گسترده ای از رویدادهای سراسر جهان، مصاحبه ها و بحث های روز روسیه را پوشش می دهد.

کارکنان این شبکه خبری عربی به بیش از 500 نفر میرسند که شامل روزنامه‌نگاران و کارشناسان روسی و عرب هستند. این شبکه در لبنان، فلسطین، عراق، مصر، اسرائیل، ترکیه، بریتانیا و ایالات متحده خبرنگار دارد.

در 17 مه 2015، روزنامه نگار عربی این شبکه در حین فیلمبرداری از مراسم روز بیت المقدس در اورشلیم مورد حمله نیروهای امنیتی اسرائیل قرار گرفت.در 29 ژانویه 2020، وفا شبرونی، خبرنگار دیگر این شبکه، بر اثر انفجار بمب در جنوب شرقی استان ادلب سوریه به شدت مجروح شد. وبسایت متعلق به این شبکه arabic.rt.com می باشد.

پیج اینستاگرام ما، حاوی مطالب و ویدئو های مفید زبان عربی است.

شبکه خبری المیادین

شبکه خبری عربی المیادین در 11 ژوئن 2012 در بیروت لبنان راه اندازی شد. این شبکه در اکثر کشورهای عربی خبرنگار دارد. المیادین رقابت نزدیکی با الجزیره، العربیه، اسکای نیوز و تلویزیون عربی بی بی سی دارد. گفتنی است در زمان تأسیس المیادین در سال 2012، بسیاری از کارکنان و خبرنگاران ارشد سابق الجزیره به این شبکه پیوسته بودند. این شبکه خبری عربی به عنوان طرفدار حزب الله و دولت سوریه شناخته می شود. المیادین علاوه بر دفتر مرکزی در بیروت، یک شبکه خبری و سه دفتر منطقه ای در تونس، قاهره و تهران دارد.

غسان بن جدو رئیس هیئت مدیره و مدیر برنامه های این شبکه است. او رئیس سابق دفاتر الجزیره در ایران و بیروت است. این شبکه روزنامه نگاران لبنانی مانند سامی کولیب و علی هاشم (خبرنگار جنگی سابق الجزیره) را در اختیار دارد. عمر عبدالقادر، فیلمبردار سوری که برای المیادین کار می کرد، در 8 مارس 2014 در جریان درگیری در دیرالزور توسط یک تک تیرانداز کشته شد.

بر اساس گزارش شبکه دولتی سوریه سانا، در 6 نوامبر 2015، ماهواره عرب ست که تحت کنترل عربستان سعودی است، پخش المیادین را به علت پوشش خبری مداخله نظامی عربستان در جنگ داخلی یمن متوقف و ممنوع کرد. وب سایت متعلق به این شبکه www.almayadeen.net می باشد.

شبکه خبری بی.بی.سی نیوز عربی

شبکه خبری عربی بی بی سی نیوز یکی دیگر از شبکه های خبری عرب زبان پرمخاطب است که در سال 1994، توسط شرکت خدمات ارتباطاتی مستقر در رم که متعلق به پسر عموی ملک فهد بود، راه اندازی شد. اما در 21 آوریل 1996، پس از پخش مستندی علیه دولت عربستان سعودی ، پخش آن متوقف شد. . بسیاری از کارکنانی که برای سرویس اصلی تلویزیون عربی بی‌بی‌سی کار می‌کردند، در نهایت توسط الجزیره، یکی از رقبای اصلی تلویزیون عربی بی‌بی‌سی ، استخدام شدند. برنامه‌های راه‌اندازی مجدد این شبکه در اکتبر 2005 اعلام شد و پخش آن قرار بود در پاییز 2007 آغاز شود، اما تا سال 2008 به تعویق افتاد. سرانجام این شبکه عرب زبان، در 11 مارس 2008 مجدداً راه‌اندازی شد.

وب سایت متعلق به این شبکه  www.bbc.co.uk/Arabic می باشد و برنامه های خبری زنده و مستند را دربر می گیرد.

شبکه خبری الحره

شبکه خبری عربی الحره یکی دیگر از شبکه های عرب زبان پربیننده می باشد که در ایالات متحده مستقر است. الحره در 14 فوریه 2004 پخش خود را در 22 کشور در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا آغاز کرد. مقر الحره در اسپرینگفیلد، ویرجینیا است. این شبکه همچنین دفاتری در بغداد، دبی، بیروت، اورشلیم، قاهره، رباط، اربیل و واشنگتن دی سی دارد. مقامات دولت ایالات متحده به دلیل اینکه محبوبیت بیشتری در جهان و افکار عمومی عرب داشته باشند این شبکه را راه اندازی کردند. در آوریل 2004، یک شبکه دیگر به نام الحره-عراق راه اندازی شد. که بیشتر محتوای خود را به طور خاص برای مخاطبان عراقی ارائه می دهد. طبق یک نظرسنجی در سال 2008 از بینندگان عراقی، مشخص شد محبوبیت این شبکه به 18 درصد افزایش یافته و از الجزیره پیشی گرفته است. بطوریکه موفق ترین بازار این شبکه در این کشور می باشد.

در سال 2019، بخش گزارش الحره، برنده جایزه صدای مردم در بخش بهترین مستند شد و در سال 2016، مجموعه مستند تلویزیون الحره به نام “بهشت هذیانی” برنده جایزه نقره ای رسانه و تلویزیون شرکتی کن شد. در سال 2014، هر سه نمایش پخش شده در  الحره، برنده جایزه ویژه هیئت داوران در CINE Golden Eagle  شد.

درباره الحره بیشتر بدانید

گفتنی است پخش شبکه الحره بدون تبلیغات است و علاوه بر گزارش اخبار منطقه ای و بین المللی، در مورد سیاست، حقوق زنان، حقوق بشر، آزادی مذهبی، آزادی بیان، سلامت، اخبار سرگرمی، ورزش و علم و فناوری مطلب ارائه می دهد.

این شبکه مجموعه‌ها و مجلات خبری برجسته آمریکایی، مانند PBS Newshour و CBS’s 60 Minutes را به عربی ترجمه کرده و پخش می کند.

الحره، با بیش از 550 شبکه تلویزیونی ماهواره ای عرب زبان در خاورمیانه رقابت می کند. بین سال‌های 2004 و 2008، تعداد مخاطبان هفتگی الحره 28 درصد افزایش یافت و از 25 میلیون نفر فراتر رفت.

وبسایت متعلق به این شبکه www.alhurra.com می باشد.

شبکه خبری المنار

شبکه خبری عربی المنار، یک ایستگاه تلویزیونی ماهواره ای لبنانی است که تحت مالکیت و اداره حزب الله لبنان است. این شبکه خبری از بیروت، به روی آنتن می رود. المنار در تاریخ 4 ژوئن 1991 راه اندازی شد و یکی از اعضای اتحادیه رادیو و تلویزیون کشورهای عربی به شمار می رود. در تاریخ 17 دسامبر 2004، ایالات متحده این شبکه را به عنوان تروریست معرفی کرد و پخش آن را ممنوع کرد.

همچنین، بسیاری از دامنه های رسمی وب سایت المنار که مرتبط با کشور هایی همچون ایران، لبنان و سوریه بود، توسط ایالات متحده مسدود شد. هنگامی که این شبکه خبری فعالیت خود را آغاز کرد، تنها چند تن از مردان که در زمینه رسانه تحصیل کرده بودند، در آن مشغول به کار شدند. اما پس از گذر تقریبا یک سال از آغاز فعالیت، بیش از 150 نفر در این شبکه استخدام و مشغول به فعالیت شدند.

در سال 1992، شبکه المنار تنها به مدت 5 ساعت بر روی آنتن قرار داشت اما در سال 1993، ساعات پخش را به 7 ساعت ارتقا داد و سیگنال های پخش خود را افزایش داد. در سال 1996، آنتن‌های اضافی المنار، در شمال لبنان و در سراسر دامنه جبال لبنان نصب شد تا این ایستگاه خبری نه تنها در لبنان، بلکه در غرب سوریه و شمال اسرائیل نیز قابل مشاهده باشد.

سایت خبری المنار

پخش شبکه خبری عربی المنار، در سال 1998 به 20 ساعت رسید اما در سال 2000 به 18 ساعت کاهش پیدا کرد. وب سایت رسمی شبکه المنار https://www.almanar.com.lb/ می باشد که به زبان های زنده ای مانند: انگلیسی، فرانسه، اسپانیایی هم در موتور های جستجو گر قابل دسترسی است.

شبکه خبری العالم

شبکه خبری عربی العالم، نام شبکه عرب زبانی است که در ایران قرار دارد. محل اصلی فعالیت این شبکه خبری، در تهران است. پخش العالم به صورت 24 ساعته می باشد. دفاتر رسمی دیگر شبکه العالم در شهر های عربی مانند: بیروت، دمشق و بغداد قرار دارد. کانال العالم سوریه را می توان از شبکه های زیر مجموعه العالم توصیف کرد.

این کانال به تازگی توانسته است فعالیت خود را در این کشور آغاز کند. مدیر کل این شبکه خبری، علی محمد صالحی است. قائم مقام شبکه هم، آقای سید داوود موسوی می باشد. وب سایت رسمی شبکه، در آبان ماه 1382 و در سال 2003 آغاز به فعالیت کرد. هدف از افتتاح این وب سایت ارتباط هر چه بیشتر شبکه با مخاطبان عرب و غیر عرب بوده است.

مخاطبان می توانند برای دسترسی به آخرین اطلاعات و خبر ها، به این وب سایت مراجعه کرده و اخبار دلخواه خود را به زبان های فارسی، انگلیسی و عربی مشاهده کنند. تمامی مصاحبه های خبرنگاران العالم در تمامی نقاط جهان بر روی این وب سایت در دسترس است. همچنین مصاحبه های اختصاصی که با افراد مختلف در شبکه به روی آنتن رفته است، در داخل سایت قابل مشاهده است.

وبگاه رسمی شبکه العالم http://alalam.ir/ می باشد. گستره پخش شبکه العالم در آسیا، اروپا و قاره آمریکا پراکنده می باشد. مالکیت این شبکه کاملا با صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران می باشد. این شبکه در تمام مناطق تحت پوشش تلویزیون دیجیتال زمینی است. همچنین، این شبکه در سراسر ایران هم توسط فرستنده‌های TS2 و TS3 پخش می‌شود.

برای یادگیری زبان عربی و تسلط به مکالمه عربی، به این لینک در سایت مراجعه کنید.

نویسنده: سیده سحر حسینی مقدم