در دنیای سینما و تلویزیون، فیلم برتر عربی بسیاری وجود دارد که محتوا و موضوعات بسیار خوبی دارند و در سینما عرب، از جایگاه مناسبی برخوردارند. از بین تمامی کشورهای عرب، مصر از لحاظ فیلمسازی نسبت به کشورهایی مانند: لبنان، مراکش، کویت، عراق، الجزایر و تونس پیشتاز تر است. در بیست سال اخیر، فیلم ها و آثار سینمایی دنیای عرب پیشرفت چشم گیری داشته است. موضوع و محتوای بیشتر این فیلم ها، اغلب به مشکلات سیاسی، اجتماعی جامعه عرب، نژادپرستی، جنگ و … می پردازد.  در این مقاله سعی کرده ایم، فیلم های پربیننده و با امتیاز بالا در قرن ۲۱ را به شما معرفی کنیم.

حالا کجا برویم؟ (?Where Do We Go Now)

سازنده این فیلم برتر عربی، کشور لبنان است. ژانر این فیلم کمدی_ درام می‌باشد و در سال ۲۰۱۱ ساخته شده است. نادین لبکی نیز، کارگردان این فیلم می باشد.  حالا کجا برویم در imdb ، امتیاز ۷ را به خود اختصاص داده است. این محصول، جز فیلم های کمدی درامی است که محصول مشترک کشور های: لبنان، فرانسه و ایتالیا است. از دیدگاه تماشاگران و مخاطبان حالا کجا برویم، بسیار محبوب است به طوری که جایزه منتخب تماشاگران در جشنواره هایی مانند: تورنتو، اسلو و سن سباستین را دریافت کرده است.  داستان فیلم کاملا فانتزی می باشد و به مشکلات دنیای مردم عرب پرداخته است.

برای مثال،  این فیلم تعصبات بیجای مذهبی را نقد می‌کند و به مخاطب یادآوری می‌کند که گاهی می‌توان به مسائل از دید غیر منطقی و با احساسات مادرانه نگاه کرد. داستان این فیلم، به فرقه ها و مذاهبی می‌پردازد که در روستای کاملا دور افتاده از شهر زندگی می کنند. اما وقتی اختلافی در بین این فرقه ها برپا می‌شود، زنان روستا تمامی تلاش خود را به کار می‌گیرند تا بتواند صلح برقرار کنند. فیلم حالا کجا باید برویم که به زبان عربی است، با بودجه‌ای بالغ بر ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار ساخته شده و یکی از بزرگترین پروژه های سینمایی کشور لبنان محسوب می‌شود. همچنین این فیلم، نماینده اسکار در هشتاد و چهارمین دوره از این جشنواره است.

عمر (omar)

فیلم برتر عربی دیگر، عمر نام دارد که محصولی از کشور فلسطین می باشد. کارگردانی این فیلم را هانی ابو اسعد به عهده دارد. ژانر این فیلم، عاشقانه، درام و جنایی است و در سال ۲۰۱۳ ساخته شده است. بازیگران فیلم عمر آدم بکری، لیم لوبانی، ولید فاروق زعتیر، سامر بشارات هستند. این فیلم از imdb امتیاز7.5 را دریافت کرده است.  فیلم عاشقانه عمر، در سال ۲۰۱۳ توانست نامزد اسکار بهترین فیلم خارجی زبان باشد و در جشنواره های مانند کن، آسیا پاسیفیک و فیلم دوبی توانست جوایزی را دریافت کند.

داستان این فیلم درباره پسری به نام عمر است که به دختری به نام نادیه علاقه مند است. عمر در این داستان یک نانوایی فلسطینی است که در روز تمامی تلاش خود را می‌کند تا با نادیا دیدار داشته باشد اما در شب ها به همراه دوستان کودکی خود، به ارتش اسرائیل حمله ور می شود.

راه یابی به جشنواره اسکار

عمر جز فیلم های داستانی بلند ابو اسعد به شمار می رود و پس از فیلم اینک بهشت که در سال ۲۰۰۵ نامزد نهایی جایزه اسکار شد، توانست به این جشنواره راه پیدا کند.  فیلمبرداری این فیلم ۸ هفته به طول انجامید و در شهرهایی مانند ناصره، بیت شنان و نابلس تصویربرداری انجام شد.  آدم بکری در این فیلم، نقش عمر و لیم لوبانی، نقش دختری به نام نادیه را ایفا می کند. ابو اسعد درباره فیلم خود به شبکه خبری الجزیره اینطور گفته است: ” فیلم ۹۸ دقیقه ای عمر روایتگر واقعیت های زندگی مردم فلسطین است.  در این فیلم دوستانی هستند که از کودکی با هم ارتباط دارند و برای آزادی سرزمین خود از چنگ سربازان اسرائیلی، تمامی تلاش خود را می‌کنند. اما این هدف، آن ها را دچار اشتباهاتی می کند.”

ذیب (Theeb)

فیلم ذیب یکی از ده فیلم برتر عربی ساخته شده توسط کارگردان اردنی، ناجی ابو نوار در کشور لبنان است. این فیلم که در ژانر ماجراجویی و درام ارائه شده، محصول سال 2014 می باشد و با نقش آفرینی جاسر عید، حسین سلامه، حسن متوسل، جک فاکس همراه شده است. این فیلم به عنوان اولین فیلم اردنی بود  که در مراسم اسکار سال 2016 نامزد دریافت تندیس بهترین فیلم خارجی شد که البته جوایز بفتا، ونیز، اسکرین آسیا پاسیفیک و بسیاری دیگر در کارنامه این فیلم عربی دیده می شود.

درگیری دولت عثمانی با قدرت های اروپایی و شورش‌های اعراب تحت این حاکمیت، جنگ جهانی اول، تغییر در زندگی سنتی اعراب از جمله موضوعات مورد اشاره این فیلم است. خلاصه داستان به این شرح است که دو برادر با مردی انگلیسی در جریان جنگ بین عثمانی و انگلیس، که در اواخر قرن بیستم رخ داده بود، آشنا شدند و قرار بر این بود که این مرد انگلیسی را به چاه آبی که در دل صحرا است برسانند و این در حالی است که او ماموریت دارد خط راه آهنی که مورد استفاده ترک های عثمانی است را منفجر کند.

وجده (Wadjda)

فیلم وجده، یکی از ده فیلم برتر عربی دیگر است که در ژانر کمدی درام و در سال 2012 روانه بازار شد. این اولین فیلمی است که توسط یک کارگردان زن به نام حیفا المنصور و در کشور عربستان ساخته شده که با بازی وعد محمد، ریم عبدالله، عبدالرحمن الجهنی همراه شده است و توانسته جوایز مختلفی را کسب کند. وجده نماینده عربستان در جشنواره اسکار بوده که تمام فیلم به طور کامل نیز در این کشور ساخته شده و این در حالی است که در زمان ساخت این فیلم هیچ سینمایی در عربستان وجود نداشته است.

وجده مشکلات زنان عربستان را بیان می کند که دختر 10 ساله ای آرزوی خریدن دوچرخه ای را دارد که در مدرسه اش آن را دیده و قصد دارد با پسر همسایه شان مسابقه بدهد. او تلاش می کند با پولی که از پیروزی در مسابقه قرآن، بدست می آورد بتواند آن دوچرخه را بخرد. بدیهی است که کارگردان به طور غیر مستقیم ممنوعیت دوچرخه سواری بانوان در عربستان را مورد هدف قرار داده است.

اینک بهشت (Paradise Now)

“اینک بهشت” یکی دیگر از ده فیلم برتر عربی است  که به کارگردانی هانی ابوسعید در سال 2005 ساخته شده است. قیس ناشف، علی سلیمان، لبنی ازابال در این فیلم جنایی-درام ایفای نقش می کنند. این اولین فیلم فلسطینی که نامزد اسکار هم شده است، درباره دو جوان فلسطینی است که می خواهند عملیات انتحاری در اسراییل انجام دهند.

توهین (The Insult)

از یکی دیگر از ده فیلم برتر عربی میتوان به “توهین” اشاره کرد که در سال 2017 و در کشور لبنان ساخته شد. زیاد دوئیری کارگردان و عادل کرم، کامل الباشا دو بازیگر سرشناس این فیلم جنایی و درام می باشند. این فیلم که نامزد اسکار 2018 هم شده بود، به موضوع تبعیضات و سختی ها ی جامعه لبنانی اشاره دارد.

بیروت غربی (West Beirut)

فیلم سینمایی بیروت غربی محصول 1998 و بازهم به کارگردانی زیاد دوئیری است که در گروه ده فیلم برتر عربی قرار گرفته است. این فیلم کمدی-درام-عاشقانه با بازی  رامی دوئیری، محمد شماس، رولا الامین و کارمن لبوس به جنگ سال 1975 که در داخل لبنان رخ داد اشاره دارد. آن زمانیکه مسلمانان و مسیحیان در دو قسمت شرق و غرب بیروت مستقر بودند. شخصیت اصلی این فیلم طارق نام دارد.او در مدرسه به جای سرود فرانسوی ، سرود عربی می خواند که پس از اخراج از مدرسه با صحنه کشتار شهروندان توسط نظامیان مصلح در خیابان مواجه می شود و اینگونه جنگ داخلی شروع می شود.

اسما (Asmaa)

عمرو سلامه فیلم “اسما” را کارگردانی کرده است که در زمره ده فیلم برتر عربی نیز قرار گرفته است. این فیلم در سال 2011 در ژانر درام ساخته شده که هند صبری، ماجد الکدوانی و هانی عادل در آن ایفای نقش می کنند. موضوع فیلم که بر اساس یک داستان واقعی ساخته شده،  درباره یک زن مبتلا به بیماری ایدز است.

کفرناحوم (Capernaum)

فیلم کفرناحوم به کارگردانی و بازیگری نادین لبکی، یکی دیگر از ده فیلم برتر عربی است که نقش اصلی فیلم پسری ۱۲ ساله به نام زین الحاجی است که در خانواده‌ای فقیر، پرجمعیت و در شرایطی بد زندگی می‌کند. او توانست با اولین نقش آفرینی خود جایزه هیئت داوران جشنواره کن، فیلم نیو مکزیکو، جشنواره بین‌المللی فیلم آنتالیا و آسیا پاسیفیک را به دست آورد.

سریال مدیر کل (یومیات مدیر عام)

آخرین مجموعه فیلم برتر عربی معرفی شده در این قسمت، سریال های خاطرانگیز “مدیر کل” می باشد. که سری اول آن در سال 1995 و سری دوم آن در سال 2011 ساخته شده است. این مجموعه به نویسندگی زیاد الریس و کارگردانی هشام شربتچی می باشد و ایمن زیدان در نقش مدیر کل در مجموعه ایفای نقش می کند. این سریال سوری یکی از محبوب ترین سریال های کمدی مورد علاقه ایرانی ها است که برای اولین بار در سال 1381 در 26 قسمت پخش شد و البته در پاییز 93 و بهار 1401 نیز از شبکه نماشا بازپخش شد.

در اینستاگرام ما را دنبال کنید.

نویسنده : سیده سحر حسینی مقدم