زبان عربی بین، به گفته بسیاری از افراد در حوزه ادبیات زبان های مختلف و بین الملل، نسبت به سایر زبان ها برتری دارد. در بین علت های برتری زبان عربی نسبت به سایر زبان ها، قرار است به مهم ترین و اصلی ترین آنها بپردازیم. شاید در خیلی از مطالب مختلف و مطالعات گوناگون به این نتیجه رسیده باشید. که دلایل تفاوت زبان عربی با سایر زبان ها چیست. اما اینکه این تفاوت ها باعث برتری این زبان شده اند. موضوعی است، که در این مطلب به بررسی آن میپردازیم. زبان عربی در تمدن، فرهنگ، پزشکی و بسیاری از زمینه های دیگر در قرون پیش، نقش بسزایی ایفا کرده است. بسیاری از کتاب های با قدمت از دانشمندان مختلف، مخصوصا دانشمندان بزرگ ایرانی، به زبان عربی نوشته شده است که در ادامه به این موضوع نیز خواهیم پرداخت.

زبان برگزیده خدا

اولین علت برتری زبان عربی را می توان برگزیدن این زبان توسط خداوند دانست. زبانی که دین مبین اسلام، به عنوان آخرین و کامل ترین دین از جانب خداوند، به آن زبان نوشته و ابلاغ شده است. انتخاب سرزمین عربستان، برای ظهور دین اسلام، در شرایطی بود که جهل در بین اعراب ریشه کرده بود. انتخاب این سرزمین برای ابلاغ دین اسلام، نشان داد که آخرین و کامل ترین دین، حتی توان این که جاهل ترین مردم را نیز به اصلاح برساند، دارد.

شاید برخی از افراد اینگونه تصور کنند، که چون این سرزمین برای ظهور اسلام انتخاب شده است. زبان آن نیز باید عربی باشد. این دلیل به نظر موجه است. اما ویژگی های زبان عربی نیز، به گونه ای است که دین به هر زبانی غیر از عربی نازل میشد. نمی توانست آنگونه که هست، به مردم سراسر دنیا معرفی شود. زبان عربی، به گونه است که گویایی دیگر زبان ها را دارد. اما هیچ زبانی گویایی عربی را در خود ندارد.

این موضوع از حیث کامل بودن این زبان، قابل بررسی است.

کاملترین زبان در جهان

زبان عربی کامل ترین زبان دنیاست. کامل بودن این زبان، اصلی ترین علت برتری زبان عربی است. کامل بودن این زبان از جنبه ها مختلفی قابل بررسی است. اولین بعد کامل بودن از نظر حروف است. به زبان عربی “زبان ضاد” می گویند. چرا که این حرف و تلفظ آن به صورت اختصاصی فقط در این زبان دیده می شود.

تلفظ ها در زبان عربی بسیار وسیع است. شما در این زبان با 4 نوع حرف که صدای ز می دهند برخورد دارید. اما تلفظ هرکدام از 4 نوع حرف ز، به گونه ای با یکدیگر تفاوت دارد. که شنونده می تواند با آشنایی با این تلفظ ها، آنها را از یکدیگر تفکیک کرده و تشخیص دهد.

از دیگر مواردی که به کامل بودن این زبان مربوط است. دستورهای زبان عربی است. شما در زبان عربی، 14 ضمیر دارید. هر کدام از این ضمایر به تفکیک مذکر و مونث و مفرد، مثنی و جمع هستند. در برخی از زبان ها، مثل انگلیسی هم این تفاوت بین مونث و مذکر، در بعضی از لغات دیده می شود. اما زبان عربی بجز اشخاص، حتی برای حیوانات و اشیا نیز این تفکیک را انجام می دهد.

لغات در عربی

بحث بعدی در کامل بودن زبان عربی، فراوانی لغات است. این زبان، حدود 12 میلیون لغت دارد. کامل ترین زبان از نظر زبان شناسان است. برای بسیاری از لغات که در زبان فارسی فقط یک ترجمه برای آنها وجود دارد. بیش از چند لغت دارد که به راحتی تفکیک کاربردی لغات را انجام می دهد. برای مثال؛ لغات سبیل، صراط و طریق، هر سه در زبان فارسی به معنی راه هستند! اما هرکدام تفاوت هایی در عربی دارند.

این کامل بودن لغات، باعث شده تا بسیاری از نویسندگان و علاقمندان به ادبیات در سراسر دنیا، به یادگیری این زبان روی بیاورند. چون بوسیله این زبان می توانند، با استفاده از دایره لغات بسیار بیشتری، متن های خود را بنویسند و دستشان در نگارش بازتر است.

وضوح و رسایی در عربی

در زبان عربی به علت تمام این کامل بودن هایی که قید شد. عموماً هیچ ابهام و سوتفاهمی ایجاد نمی کند. تمامی کلمات به یک معنای واحد هستند. پس در مکالمه به زبان عربی از این قبیل مشکلات کمتر پیش می آید. رساندن موضوع در قالب نوشتار یا گفتار با یک زبان، یک علت برتری زبان عربی نسبت به سایر زبان ها به شمار می رود.

اینکه از یک جمله یا عبارت، نتوان برداشت های متفاوتی داشت و منظور را به طور واضح و کامل رساند. از نکات مثبت یک زبان به شمار می رود. که باز هم به کامل بودن زبان مربوط می شود. این واضح بودن کلمات و عبارات به کوتاهی متن ها نیز در عربی کمک می کند. برای مثال با گفتن یک کلمه کوچک، مثل خَرَجَ، ما به تمام مفهوم می رسیم. یک فرد در زمان گذشته، خارج شده است و این فرد مذکر هم بوده است. بدون اینکه هیچ ابهام یا شبهه ای در برایمان ایجاد شود.

خلوص زبان عربی

از دیگر نکات مهم درباره علت برتری زبان عربی، خلوص این زبان است. زبان عربی از گذشته تا به حال، دچار تغییرات بسیاری کمی نسبت به سایر زبان ها شده است. زبان عربی فصیح امروز که ما می شنویم، با عربی کلاسیک زمان صدر اسلام، آنچنان تفاوتی ندارد که نتوان متوجه آن شد. این موضوع بسیار جالب توجه است.

خلوص این زبان همچنین، در مورد اضافه شدن لغات یا اصطلاحات از دیگر زبان ها نیز آمار جالبی دارد. شما در هر زبانی، راه یافتن واژه های بیگانه را بسیار مشاهده می کنید. در زبان فارسی، از تمامی زبان ها، واژه ها و لغاتی ادغام شده اند. که به مرور به عنوان کلمات فارسی شناخته می شوند. در صورتی که اصلا در زبان فارسی نبوده اند و وارداتی به شمار می روند. برای مثال واژه دختر یونانی است. واژه آقا، مغولی است. واژه جوان ایتالیایی است و مثال های بسیار دیگر .

این مورد در زبان عربی بسیار کم دیده می شود. این زبان از ابتدا در بحث لغات به اندازه ای غنی بود. که نیازی به وارد کردن لغت نداشت. زبان عربی جزو خالص ترین زبان های دنیا به شمار می رود.

ساختار ثابت در طول زمان

از ویژگی های زبان، انعطاف پذیری آن است. هر زبانی، در هر دوره ای، دستخوش تغییر می شود. این تغییرات رفته رفته بیشتر می شوند. به همین دلیل است که با گذشت زمان و بررسی متن های قدیمی، متوجه تغییرات در هر دوره ای می شویم. طبیعی است که هر چه به متن های قدیمی تر بنگریم، تفاوت و عدم درک بیشتری خواهیم دید.

این موضوع درمورد تمامی زبان های دنیا صدق می کند، به جز زبان عربی! زبان عربی با مرور زمان، دستخوش کمترین حد از تغییرات شده است. این ثابت بودن زبان در طول زمان، به اندازه ای که در زبان عربی به چشم می خورد، در هیچ زبان دیگری دیده نمی شود. اصلی ترین علت این امر، نزول قرآن به این زبان است. بعد از نزول قرآن کریم به این زبان، اهل زبان دریافتند که هیچ زبانی را به این فصاحت و بلاغت نخواهند یافت. قرآن به عنوان یک کلام الهی، نمونه کامل یک زبان کامل را با خود برای بشر به ارمغان آورد.

این موضوع باعث شد که عربی پس از نزول قرآن، به اوج تکامل به عنوان یک زبان برسد. زبانی که به اوج تکامل و فصاحت رسیده باشد. دیگر نیازی به تغییر ندارد. به همین دلیل است که این زبان در اوج مانده و نه تغییری کرده است. نه نیازی دارد که تغییر کند. در اوج بودن و ثابت ماندن زبان عربی، یک علت برتری زبان عربی دیگر است.

نقش زبان عربی بر تمدن

زبان عربی، در دوران طولانی مدت، به عنوان زبانی شناخته می شد که تمامی کتب فلسفه، پزشکی، منطق، نجوم و … به این زبان نگاشته می شدند. به دلیل کامل بودن این زبان و همچنین، عدم تغییر آن، تمامی این کتاب ها، در حال حاضر نیز به طور کامل مورد استفاده قرار می گیرند و بدون هیچ ابهامی، منظور نویسنده در قرن های قبل را به خوانندگان در دوران کنونی منتقل می کنند.

کتاب های دانشمندان بزرگ ایرانی، مانند ابوعلی سینا، ابوریحان بیرونی، محمد زکریای رازی و …، به زبان عربی نوشته شده اند. دوران پس از ظهور اسلام، دورانی بود که افراد برای کسب علم، باید به عربی مسلط می شدند. این که کشور های عربی، در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته بودند نیز، به گسترش علم به این زبان کمک بسیاری کرد. زبان عربی در دوران طولانی مدت، زبان علم آموزی جهان به شمار میرفت.